Trái táo ngọt trên đất mặn hướng đi mới.
Ở trên vùng đất ven biển, bao thế hệ người Bàng La từ xưa đến nay chỉ biết đến 2 việc hoặc là ra khơi đánh cá phó mặc cho biển hoặc là suốt đời rát mặt trên đồng muối, hứng chịu hơi muối mặn chát. Với họ trồng cây nông nghiệp là một điều gì đó khá lạ lẫm vì hiếm có loại cây nào có thể tồn tại ở cái nơi đất mặn này. Ấy thế mà những năm gần đây, kinh tế lại không thuận lợi đầu ra sản phẩm muối quá khó khăn khiến nghề truyền thống này gần như đã chết. Người ta bắt đầu chuyển sang nuôi trồng và buôn bán thủy sản, trồng trọt, chăn nuôi… đủ thứ cây, con nhưng cũng chẳng hiệu quả là bao. Loay hoay mãi mà vẫn nghèo.
Trong một lần về Trung tâm giống cây trồng nông nghiệp Việt Nam ở Hà Nội, được sự tư vấn ông Phát- Chủ tịch xã Bàng La đã thử nghiệm trồng giống táo mới- giống táo đài loan . Sự thử nghiệm này không ngờ lại đem đến một hướng đi mới về phát triển kinh tế ở Bàng La. Cây táo tỏ ra thích hợp với điều kiện khí hậu cũng như chất đất mặn ở đây. Rồi từ những hộ gia đình đầu tiên trồng có hiệu quả, cây táo dần trở thành cây loại cây trồng chủ lực đã giúp kinh tế Bàng La có bước chuyển mình đi lên đáng kể. Cây táo sinh trưởng tốt và cho quả chất lượng hảo hạng trên vùng đất chua mặn Bàng La khiến chính người dân địa phương cũng ngạc nhiên. Táo Bàng La “ngọt như đường cát, mát như đường phèn” quả rất to mà thơm.
Dường như táo đài loan được sinh ra là để trồng ở đất Bàng La bởi lẽ quả táo trồng ở đây ngon có tiếng vì vị giòn, ngọt thanhthơm, mọng nước mà hiếm loại táo ở nơi khác có được. Nói không ngoa khi cho rằng đất Bàng La đã có một sản vật mới. Không những thế, táo ở đây còn an toàn, không có thuốc kích thích. Đặc biệt, cây lại sai quả, mỗi cây cho tới 100kg quả/vụ. Táo Bàng La còn được gọi là táo “muối” vì được trồng trên nền những ruộng muối trước đây, và hầu hết đều do diêm dân chăm sóc.
Thời gian thu hoạch táo ở Bàng La
Thường thường khi những con gió heo may báo thu về cũng là lúc dân Bàng La vào mùa thu hoạch táo , thời gian thu hoạch táo bàng là kéo dài từ tháng 10 đến tháng 1 âm lịch, làng trên xóm dưới nhộn nhịp cảnh thu hái, phân loại, bán mua, vận chuyển táo. Táo Bàng La từ hơn chục năm trở lại đây đã trở thành một thứ sản vật ngọt lành mà ít nhà nào ở Hải Phòng lại không thưởng thức hoặc thiếu trên mâm ngũ quả ngày Tết. Theo ông Cao Văn Bé - Chủ tịch UBND phường Bàng La, đến nay trên địa bàn phường có trên 70ha táo với khoảng 700 hộ dân trồng, sản lượng hàng năm trên một nghìn tấn.
Mỗi hộ trồng táo thu nhập trên 300 triệu đồng/năm. Lãnh đạo xã cho biết, cây táo được ông Nguyễn Quang Phát – nguyên Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Bàng La đưa về trồng tại xóm Đồng Tiến, xã Bàng La (nay là tổ dân phố Đồng Tiến, phường Bàng La) vào khoảng năm 1985. Những giống táo đầu tiên được trồng ở Bàng La là được cung cấp từ Đại Học Nông Nghiệp I nay là Học Viện Nông Nghiệp Việt Nam.
Lúc đầu, ông Phát chỉ trồng thử nghiệm một số cây. Thấy cây táo sống tốt lại cho quả ngon, ông nhân giống cho bà con trong làng trồng. Từ năm 1990, cây táo được trồng đại trà ở Bàng La. Bà con cũng đầu tư thử nghiệm trồng nhiều loại giống táo mới có năng suất cao như: Táo Xuân 21, táo Má Đào…
Khoảng 10 năm gần đây, người dân Bàng La đã tìm được giống táo lai cho chất lượng và năng suất cao. Bà Đỗ Thị Thái, chủ hộ trồng táo ở khu Đồng Tiến cho biết, bà trồng hơn 1 mẫu táo với trên 200 gốc, mỗi vụ thu hoạch được hơn 10 tấn quả. Chi phí mua giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, điện nước khoảng 5-6 triệu đồng/sào. Với giá bán 30 - 40 nghìn đồng/kg, bà thu lãi 30 - 40 triệu đồng/sào, hơn nhiều so với làm muối hay trồng lúa.
Kinh nghiệm chăm sóc táo ở Bàng La
Theo những người trồng táo, sau khi thu hoạch xong, từ tháng giêng đến tháng 2 âm lịch thì cắt tỉa cành. Khoảng tháng 3, tháng 4, tiến hành đào rãnh xung quanh, cách gốc khoảng 1 – 1,5m, bón phân chuồng, phân hữu cơ ủ mục, vôi bột, phân lân, sau đó lấp đất để làm nguồn thức ăn cho cây.
Khoảng cuối tháng 5 đầu tháng 6, cây ra hoa, lúc này cần sử dụng thuốc vi sinh chống sâu bệnh và rụng quả non. Trong khoảng thời gian cây chưa khép tán từ tháng 2 đến tháng 6, bà con còn tận dụng trồng xen rau màu trong vườn táo. Thời gian dưỡng quả từ tháng 7 đến tháng 10, bón thêm đạm, lân, kali… Định kỳ 5 - 7 ngày phải tưới đẫm cho táo ít nhất một lần. Từ cuối tháng 10 đến tháng 11, cây bắt đầu cho thu hoạch.
Xây dựng vùng sản xuất tập trung cho cây táo
Thương hiệu táo Bàng La ngày càng được thị trường ưa chuộng. Vì vậy, đầu ra khá ổn định. Tiểu thương đặt mua cả vườn từ đầu mùa hoặc đặt mua trước từng ngày. Vào mùa thu hoạch, vùng táo Bàng La còn thu hút nhiều khách du lịch đến tham quan, thưởng thức và mua sản phẩm sạch.
Tuy nhiên, nông dân Bàng La vẫn chưa yên tâm “hái” tiền trên những vườn táo trĩu quả. Táo có thể chịu hạn nhưng chịu úng rất kém. Một trong những khó khăn hiện nay là việc tiêu thoát nước mùa mưa. Táo là giống không chịu được úng, trong khi hạ tầng thoát nước chưa được đầu tư đồng bộ cho vùng trồng táo. Hơn nữa, “cái chúng tôi sợ nhất là bão gió. Bàng La là xã ven biển, hứng chịu nhiều ảnh hưởng của giông bão. Năm nào bão muộn, khi táo đã ra hoa, thì sẽ mất mùa táo. Mà những năm gần đây hay có bão muộn, tháng 11 vẫn có bão.
Gần đây nhất là năm 2012, bão khiến mất trắng mùa táo, cả làng không được một quả nào, chúng tôi chỉ biết than trời”, một chủ vườn táo ở tổ dân phố Điện Biên, phường Bàng La chia sẻ. Để phát triển bền vững nghề trồng táo, địa phương đang có định hướng mở rộng diện tích trồng, trong đó, chuyển đổi một số diện tích nuôi trồng thủy sản sang trồng táo.
Bàng La đang hướng tới xây dựng vùng sản xuất tập trung chuyên trồng táo với diện tích 100ha. Trước mắt sẽ tập trung xây dựng hạ tầng vùng táo, tiêu thoát nước nội đồng. Đồng thời sẽ đưa các giống táo mới có chất lượng, năng suất cao về trồng tại địa phương và chú trọng tập huấn kỹ thuật trồng, chăm sóc táo cho bà con.
